Shardul Mandrupkar's Blog

 हिवाळ्याच्या मंद थंडीत प्रयागराज नगरीत वेगळंच चैतन्य पसरलेलं होतं. महाकुंभच्या निमित्ताने संपूर्ण शहर भक्तिभावाने उजळून निघालं होतं. जिकडेतिकडे भगवे ध्वज फडकत होते, हरीच्या नामस्मरणाचा गजर ऐकू येत होता आणि गंगेच्या पाण्यात भक्तांची गर्दी लोटलेली होती. पत्रकार अमोल पाटील या महाकुंभावर विशेष वृत्तांकन करण्यासाठी आलेला होता. मुंबईच्या एका प्रतिष्ठित वृत्तवाहिनीचा प्रतिनिधी असलेल्या अमोलला या सोहळ्याचं संपूर्ण रिपोर्टिंग करायचं होतं—कुंभमेळ्यातील व्यवस्थापन, धार्मिक विधी, साधू-संतांचे प्रवचन, आणि श्रद्धेचा महासागर दाखवणारे दृश्य.   पण यावेळचा महाकुंभ काहीतरी वेगळा वाटत होता. पहिल्याच दिवशी, संध्याकाळच्या वेळी गंगेच्या किनारी फिरताना अमोलचं लक्ष काही साधूंच्या संभाषणाकडे जातं. तो मुद्दाम त्यांच्याजवळ जाऊन ऐकू लागतो.   "यावेळी काहीतरी वेगळं आहे." "गर्दीपेक्षा जास्त काहीतरी आहे इथे." "धर्मस्थळी सावध रहा." अमोलने आधी अनेकदा अशा साधूंच्या गप्पा ऐकल्या होत्या, पण या वेळी त्याला काहीतरी वेगळं जाणवत होतं. त्यांच्या आवाजात एक प्रकारचा तणाव होता. तो पुढे सरकतो आणि एका ...

 The year was 2013. The air in Prayagraj was thick with devotion, the scent of burning camphor and marigold flowers blending with the cool breeze from the Ganges. Rajesh and Sunita Jadhav had traveled all the way from Kolhapur, Maharashtra, to witness the grand spectacle of the Kumbh Mela. It was their first time at the sacred gathering, and they had brought their six-year-old son, Gopal, along.   Gopal was a lively, curious child, his small fingers tightly wrapped around his father’s hand as they moved through the endless sea of people. His wide eyes sparkled at the sight of the Shahi Snan procession—sadhus with long, matted hair smeared in ash, majestic elephants draped in saffron cloth, conch shells blowing, and chants rising like waves in the air.   “Aai, look at them!” Gopal’s voice was full of wonder as he pointed toward the Naga sadhus marching fearlessly. Sunita smiled, smoothing his hair. “Yes, beta. They are saints who have renounced everything.” ...

प्रयागराज – गंगा, यमुना आणि अदृश्य सरस्वतीच्या संगमावर वसलेले एक पवित्र तीर्थक्षेत्र. २०२५ मधील महाकुंभमेळ्यासाठी संपूर्ण शहर प्रकाशात न्हाल्यासारखे वाटत होते. लाखो भक्त, साधू-संत, पर्यटक आणि शोधक आत्मे या महासंगमात सहभागी होण्यासाठी जमले होते. याच गर्दीत एक तरुण प्रवासी होता – आदित्य, जो स्वतःच्या अस्तित्वाचा अर्थ शोधण्यासाठी इथे आला होता. आयटी क्षेत्रातील मोठ्या पगाराची नोकरी, आलिशान आयुष्य आणि सोयी-सुविधांनी भरलेले जग असूनही, त्याच्या मनात सतत एक प्रश्न गोंधळ घालत होता – “मी हे सगळं कशासाठी करतोय?” पहाटेचा पहिला किरण गंगेवर पडला तसे महाकुंभातील हालचालींना वेग आला. आदित्य पहिल्यांदाच अशा भव्य सोहळ्याला हजर होता. अखाड्यांचे साधू, नागा साधूंच्या मिरवणुका, मंत्रोच्चारांचा गजर आणि भक्तांचा जयघोष यामुळे वातावरण भारावून गेले होते. तो गंगेच्या काठावर पोहोचला आणि डोळ्यांसमोरचे दृश्य पाहून थक्क झाला, नागा साधू निर्वस्त्र होऊन ध्यानस्थ होते, काही संत मोठ्या भक्तिभावाने प्रवचन देत होते, काही भक्तगण नदीत स्नान करत होते, तर काही जण केवळ या वातावरणाचा आनंद घेत होते. “हे सगळं मी फक्त टीव्हीवरच पाहि...

 कर्तृत्व सगळेच करतात, पण त्याच कौतुक ज्यानी करावं असं वाटत त्या माणसाला कसं सांगायचं याच कोड पडत. आयुष्यभर त्यांनी ज्या कंपनी ची गाडी वापरली, आणि ज्याचं नाव खूप प्रसिद्ध आहे अशा कंपनी मध्ये आपला मुलगा काम करतो हे किती मोठ आहे हे त्यांना कदाचित जास्त जाणवलं असत.  आज ४ जी ४.५ वर्ष झाली, त्यांचा आवाज ऐकायला, त्यांच्या नंबर वरून फोन यायला अजूनही डोळे, हात, कान ,डोकं, अगदी मोबाईल सुद्धा तरसतोय. कोणीही कितीही हक्क सांगावा आपल्यावर पण त्यांचा हक्क कोणाला देता येत नाही.  देव कधी कधी आपल्याला खूप कठीण प्रश्नावर उत्तर शोधायला लावतो. परीक्षेत out of syllabus काही प्रश्न आले तर त्याचे grace mark मिळतात पण आयुष्यात जे out of syllabus प्रश्न येतात त्यावर कोणतीच सवलत मिळत नाही.  भल्या मोठ्या घरातून थेट आपल्याला गेट च्या बाहेर उभा केलं जात आणि सांगितलं जात की आता ह्याची राखण तू करायची. घरात राहणाऱ्या प्रत्येकाची देखभाल करायची, नवीन कोणी आलं तर त्यालाही जमवून घ्यायचं, आता ह्या घराच छत तू व्हायचं.  ह्याच training कुठे मिळत नाही, ह्याच शिक्षण नसत. अगदी phd करा तुम्ही पण ह्याची शि...

    आज घरात निवांत असताना, अंगणात पडलेल्या धुळीला बघून माझ्या मनात विचार आला की कसं खेळलो ना आपण, ह्या मातीत, ह्या धुळीत. घातलेले कपडे आणि कपड्याच्या आतसुद्धा सगळं धुळीत माखायचं, पण खेळायची धुंदी कमी व्हायची नाही. विष अमृत, डोंगर का पाणी, विटी दांडू आणि कधी कधी क्रिकेट खेळायला कोणता व्हाट्सअॅप ग्रुप लागायचा नाही; नुसती हाक मारली की सगळी हजर. उन्ह वर चढायला लागली की कोणाच्यातरी घरात जायचं, कॅरमवर पावडर फासायची आणि अगदी हाताला कड येईपर्यंत कॅरम बोर्डवर नेम धरायचा. ज्याला क्वीन निघते त्याला कवर कधीच निघत नाही, असं म्हणायचं आणि ओम भगबुगे वगैरे मंत्र टाकायचे, समोरच्याला नेम चुकायला भाग पाडायचं. कॅरमचा डाव अगदीच जास्त खेचला गेला आणि बसून बसून पाय ओ म्हणायला लागले की बाहेर बघायचं आणि परत अंगणात दंगा करायला घुसायचं. तो चालायचा अगदी अंधार पडेपर्यंत, आणि कधीकधी अंधार पडल्यानंतरही. मग तीन-चार घरातल्या आया बाया आपली कार्टी त्या धुरकटलेल्या अंधारातून अचूक शोधून काढायच्या आणि पाठीत रपारप फटके देऊन घराकडे ओढत न्यायच्या. "अभ्यास करत जा की रे कधीतरी, परीक्षेत काय अंगावरची धूळ झटकून येणार काय?...

The night and its magic, no one awake and nothing tragic! Beneath the velveteen cloak of night, the world is quite and enveloped in glow of moonlight! No footsteps near and no voices around, just the twinkle of stars sky bound! In the night shadows, all secrets are kept, as the world peacefully slept! The night, a paper for dreams to unfurl, where magic happens, in each twirl! Through the silence, the soul takes flight, in the arms of wonderful night. No sorrows, no worries on the way, just the calm mind with the end of day!

 चला, आज खूप दिवसांनी तुम्हाला एक गोष्ट सांगणार आहे, गोष्ट म्हणजे कोणाची गोष्ट? तर ही गोष्ट आहे ती आहे एक घराची.  बेंगलोर मध्ये नव्याने नवीन भागात राहायला आल्यावर येताना जाताना दिसणारे एक छोटंसं जून घर. ज्या पाणीपुरी वाल्याकडे पाणीपुरी खायला जातो त्याच्या दुकानासमोर असलेलं. पाणीपुरी खात खात मी पाहात होतो की, ती जुनी घर असतात ना, तळमजल्यावर दुकान आणि वरती रहण्याजोग्या २-३ खोल्या, छप्पर शक्यतो पत्र्याच असतं बघा तसच हे घर. खाली किरणामालाच आणि सोबतच झेरॉक्स च दुकान आणि दुकानाची भिंत संपली की लागूनच वरती जायला जिना. ते बघता क्षणी माझ्या डोक्यात प्रश्न आला की कशी असेल ही छोटीशी इमारत ती उभी राहिली त्या वर्षात?  नवीन रंग असेल चमकत असेल कदाचित भागामध्ये हीच सुंदर दिसणारी एकुलती एक असेल बहुतेक. आजूबाजूच्या कॉलेज मधल्या विद्यार्थिनी किंवा नवीन बिऱ्हाड करणारे प्रोफेसर? किंवा एका खोलीत एक आणि एका खोलीत एक अशी दोन बिऱ्हाड? मुख्य रस्त्यावरच असल्यामुळे भाडे ही बक्कळ मिळत असेलच मालकाला मग नक्की हे आता बंद का, की फक्त मला बंद वाटतंय लांबून? कदाचित असेल कोणीतरी राहत तिथे असा विचार करत करत ...